Φίλιππος ο Μακεδών

Η σπουδή μου στον Φίλιππο υπήρξε μακρά και ευτυχής. Το 1934 και το 1935, ο καθηγητής Adcock μου παραχώρησε το προνόμιο να κάνω μια σειρά μαθημάτων για την εποχή του Φιλίππου στο Καίμπριτζ, στο δεύτερο μέρος των Classical Tripos. Το 1957, μια επιχορήγηση στο Ινστιτούτο Advanced Studies του Πρίνστον μου επέτρεψε να γράψω σε ιδεώδεις συνθήκες τα κεφάλαια για τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο στην “Ιστορία της Ελλάδος έως το 322 π.Χ”. Το 1965 ο εκδοτικός οίκος Clarendon, μετά το βιβλίο μου για την Ήπειρο, μου ζήτησε να συνεχίσουμε τη συνεργασία με μία όμοια πραγματεία για τη Μακεδονία. Με τη βοήθεια του καθηγητή Adcock (είχε ήδη λάβει τίτλο ευγενείας) εξασφάλισα τη συνεργασία του Γκρίφφιδ με τη συμφωνία να γράψει αυτός τα κεφάλαια για τον Φίλιππο (είχε επίσης δώσει μαθήματα για το θέμα στο Καίμπριτζ). Ήταν η πιο ευτυχής συνεργασία. Συναντιόμασταν σχεδόν κάθε εβδομάδα για να συζητήσουμε τη δουλειά του, έτσι καθώς προχωρούσε. Συμφωνήσαμε να διαφωνούμε κατά καιρούς! Το αποτέλεσμα ήταν ένα κλασικό παράδειγμα εξαντλητικής μελέτης τόσο στην έρευνα των πηγών όσο και στις εργασίες των ερευνητών που κάλυπταν πάνω από έναν αιώνα. Κάθε μελετητής του θέματος, κι εγώ φυσικά, του χρωστάμε μεγάλη ευγνωμοσύνη.
Από το 1976, όταν η εργασία του Γκρίφφιδ ήταν στο τυπογραφείο, η γνώση μου της Μακεδονίας εμπλουτίστηκε από εξαιρετικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις, από μια πληθώρα άρθρων και από βιβλία με θέμα τον Φίλιππο από τους Έλλις και Κώκγουελ. Από μόνο του το νέο υλικό θα δικαίωνε ένα νέο βιβλίο για το θέμα. Ακόμη πιο αδήριτη είναι η ανάγκη να στηριχτούν οι απόψεις κάποιου στην εκτίμηση των πηγών που ακολουθούσαν ο Διόδωρος και ο Ιουστίνος. Ευτυχώς, τούτο ήμουν σε θέση να το κάνω, αφού έχω ήδη εκδόσει τις έρευνές μου πάνω στην αξιολόγηση των Πηγών, πρώτα το 1937 και πάλι σε πρόσφατα χρόνια. Υπάρχουν επίσης νέες απόψεις για το Μακεδονικό Κράτος και την άνοδο του Φιλίππου στην εξουσία. Έχω κάνει σχετικές δημοσιεύσεις σε βιβλία και περιοδικά. Φαίνεται ότι σε πολλά ζητήματα διαφοροποιούμαι από προηγούμενους ερευνητές.
Υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια τάση να δίνει κάποιος την άποψή του για τις απόψεις των άλλων ερευνητών κι όχι να διερευνά τις αρχαίες πηγές με λεπτομέρεια. Τόσο ο Γκρίφφιδ όσο και ο Έλλις, έχουν πάρα πολλές αναφορές σε προηγούμενους συγγραφείς. Έτσι, συχνά θεωρώ επαρκές να συστήσω στον αναγνώστη να τους συμβουλευτεί. Η φροντίδα μου πάνω από όλα είναι να συνδυάσω τις αρχαίες μαρτυρίες, γραμματολογικές και επιγραφικές, νομισματικές και αρχαιολογικές, να δώσω στον αναγνώστη πρόσβαση σε τέτοιες πηγές και να βασίσω αυτά που γράφω και κατανοώ για τον Φίλιππο πάνω σε τέτοιες πηγές. Οφείλω χάριτες σε πολλούς Έλληνες αρχαιολόγους, ειδικά στον αξέχαστο Μανόλη Ανδρόνικο, στον Μιλτιάδη Χατζόπουλο, στην Ιουλία Βοκοτοπούλου και στη Μαρία Σιγανίδου, καθώς και σε πάμπολλους φίλους που έγραψαν για ζητήματα της Μακεδονίας και συζήτησαν τις απόψεις μου. (Νηλ Χάμοντ, Clare College, Καίμπριτζ, Ιούνιος 1993, από τον πρόλογο της έκδοσης)