Η ιστορία του Τομ Τζόουνς, ενός έκθετου (αγγλικός τίτλος: The History of Tom Jones, a Foundling) είναι μυθιστόρημα του Χένρι Φίλντινγκ που εκδόθηκε το 1749 στο Λονδίνο και συγκαταλέγεται στα πρώτα αγγλικά έργα που έχουν ταξινομηθεί ως μυθιστορήματα.
Είναι ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης με πολλά στοιχεία της πικαρέσκο παράδοσης. Ο Φίλντινγκ παρουσιάζει κωμικά και με λεπτή ειρωνεία μια ζωντανή εικόνα της βρετανικής κοινωνίας στα μέσα του 18ου αιώνα, σκιαγραφώντας χαρακτήρες από πολλές διαφορετικές τάξεις και επαγγέλματα.
Σε εξωφρενικά κωμικό αφηγηματικό τόνο και σοκαριστικά αποκαλυπτικό στις απεικονίσεις εξωσυζυγικών σχέσεων, το μακροσκελές μυθιστόρημα αφηγείται την παιδική ηλικία ενός έκθετου μωρού σε ένα εξοχικό κτήμα, την αποξένωσή του από τον προστάτη του, τον αγώνα του να πετύχει και τελικά τον ευτυχισμένο γάμο του. Στην πορεία, τόσο ο πρωταγωνιστής Τομ Τζόουνς, όσο και ο αναγνώστης μαθαίνουν ότι σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι όλα όπως φαίνονται: η απληστία, η υποκρισία και ο εγωισμός έχουν συχνά μεγαλύτερη επιρροή από ό,τι συνήθως αναγνωρίζεται.
Η αναφορά της πορνείας και της σεξουαλικής ασυδοσίας στην πλοκή ήταν καινοφανής για την εποχή, και το βιβλίο δέχτηκε έντονη κριτική κατά τη δημοσίευσή του, σύντομα όμως έγινε τεράστια δημοφιλής επιτυχία, με τέσσερις εκδόσεις τον πρώτο μόλις χρόνο της κυκλοφορίας του. Συχνά, μεταγενέστεροι συγγραφείς το αναφέρουν ανάμεσα στα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας: το 1955, ο Σόμερσετ Μομ στο δοκίμιό του Δέκα μυθιστορήματα και οι συγγραφείς τους το κατέταξε ανάμεσα στα δέκα σημαντικότερα μυθιστορήματα του κόσμου και ο Κόλεριτζ υποστήριξε ότι έχει μια από τις «πιο τέλειες πλοκές που έχουν σχεδιαστεί ποτέ», καθώς παρά το μέγεθός του, το μυθιστόρημα έχει πολύ καλή δομή.
Έχει διασκευαστεί για την όπερα, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
