Άγιον Όρος- Άθως. Ιστορία-τέχνη-παράδοση

Είναι λίαν επαινετή η πρωτοβουλία να αφιερωθή ειδικόν τεύχος της ” Ελληνικής Δημιουργίας” εις το Άγιον Όρος. Πλησιάζουν χίλια χρόνια από της θεμελιώσεως της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας -ήτις λογίζεται ως απαρχή του Όρους επί Νικηφόρου Φωκά- και ο καλύτερος τρόπος εορτασμού της χιλιετηρίδας είναι νομίζω η μελέτη, η πληρεστέρα γνώσις και κατανόησις, η διαφύλαξις και η διάσωσις του Όρους. Αι είκοσι μοναί του, ιδρυμέναι εν μέσω πλούσιας φύσεως, αποτελούν τεράστιον βυζαντινόν μουσείον, περιέχον βαρύτιμα κειμήλια, χειρογράφους κώδικας, αξιολόγους φορητάς εικόνας, βιβλιοθήκας κ.λπ. Όλαι μαζί αποτελούν χαρακτηριστικόν σύνολον, εις το οποίον διακρίνονται κατάγραφοι βυζαντινοί ναοί και κτίσματα με ευρύχωρους αυλάς και περί αυτάς μοναχικά κελλιά, ζωντανά δείγματα βυζαντινών σπιτιών με τους εξώστας των, τας επαλλήλας στοάς, τους Πυλώνας και τους Πύργους των. Αλλά δεν είναι μόνον μουσείον το Άγιον Όρος. Εκεί ζη και σήμερον και ενσαρκώνεται το μοναχικόν Ιδεώδες της Ορθοδοξίας. Και είναι συγχρόνως η ζωντανή εικών του μεσαιωνικού ελληνικού βίου με τα ιδανικά του και τας συνηθείας του, είναι κοιτίς εθνικών παραδόσεων, εις την οποίαν διεσώθη η γνησία λατρεία του Βυζαντινού λαού.