Ξύπνα Βασίλη

Δεν είναι -θα μου επιτραπεί να νομίζω- απ’ τις πιο απίθανες η ιστορία που αποτελεί το θέμα της κωμωδίας, “Ξύπνα Βασίλη” κι ας τη σημειώνω στο πρόγραμμα σαν “μια ιστορία να τρελλαίνεσαι”. Γιατί η καθημερινή ζωή και η πείρα μάς παρουσιάζει πολλές τέτοιες ιστορίες για να τρελλαίνεσαι.
Τσούζουν τα θέματα των ιδεολογικών φανατισμών κι είναι δεμένα με τόσες τραγωδίες ώστε οι κωμωδιογράφοι τ’ αποφεύγουν γιατί όπου και να τα πιάσεις αγγίζουν πληγές.
Όμως αυτά απασχολούν ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας, μας συγκλονίζουν, μας αναστατώνουν κι έχουν, μοιραία, και τις ιλαροτραγικές πλευρές τους, απ’ όπου μπορεί ο κωμωδιογράφος να επικοινωνήσει. Νομίζω μάλιστα ότι έχει χρέος να το κάνει -όσο κι αν είναι δύσκολη η προσπέλαση- αφού η όποια ιδεολογία είναι ένα κομμάτι της ίδιας της υπόστασής μας κι υπαγορεύει τις πράξεις μας, προ πάντων όταν μετουσιώνεται σε πάθος.
Αν, όμως, ένα πάθος ανθρώπινο που απορρέει από ένα χαρακτήρα -ή διαμορφώνει τέτοιον- έχει τη σταθερότητα του μόνιμου και αναλλοίωτου, δε συμβαίνει καθόλου το ίδιο με το πάθος το ιδεολογικό, που υπόκειται σε αλλοιώσεις, σε μεταστροφές, κι εκεί είναι, ακριβώς, που ανοίγει δρόμο και στον κωμωδιογράφο. Φυσικά το βάθος της μεταστροφής μπορεί να είναι δραματικό αλλά δουλειά του κωμωδιογράφου είναι να δίνει το δράμα με τα δικά του μέσα, όταν, φυσικά, η επιφάνεια αυτού του δράματος του δίνει την ευκαιρία. Από κει και πέρα αν μπόρεσε μαζί με το γέλιο να δώσει και το δραματικό υπόστρωμα αυτό πια είναι ζήτημα της ικανότητας του ίδιου.
Αυτό προσπάθησα να επιτύχω μπαίνοντας με την κωμωδία “Ξύπνα Βασίλη” σε μια περιοχή δυσπρόσιτη, γεμάτη παγίδες και κινδύνους. Ο πιο μεγάλος κίνδυνος είναι να χαρακτηριστεί η κωμωδία τούτη πολιτική, γραμμένη με ορισμένο στόχο για να εξυπηρετήσει ας πούμε, ή να επικρίνει κάποια ιδεολογία. Δεν έχει κανένα τέτοιο σκοπό η κωμωδία. Ο συγγραφέας θέλησε να πάει πέρα απ’ τις ιδεολογίες, να ψάξει πίσω απ’ αυτές, τους ίδιους τους ανθρώπους, να γράψει μια κωμωδία της ζωής, ανθρώπινη, με όλο το δραματικό υπόστρωμά της.
Δεν ξέρω αν το πέτυχα εντελώς ή λίγο ή καθόλου. Εκείνο, όμως, που ξέρω σίγουρα είναι ότι εξάντλησα όλες μου τις δυνάμεις γύρω από ένα θέμα που μ’ απασχολούσε από χρόνια και που χρειάστηκε δουλειά απείρως περισσότερη απ’ όση χρειάστηκαν άλλα έργα μου μέχρι τώρα. Αν ούτε η δουλειά ούτε ο κόπος πρόκειται να φανούν στην ιλαροτραγική ιστορία του Βασίλη -αυτό πιστεύω να το πέτυχα- είναι γιατί κουράζομαι γράφοντας μέχρι που να εξαφανιστεί το κάθε ίχνος από την κούραση του συγγραφέα.
Το Θεατρόφιλο κοινό που με τίμησε τόσες φορές με το ενδιαφέρον του ελπίζω ότι θα με τιμήσει και τώρα. Προσωπικά έχω τη συνείδησή μου ήσυχη γιατί σεβόμενος πάντα το κοινό δεν εμφανίζω ποτέ μου έργο αν δεν έχω επιτύχει προηγουμένως το καλύτερο που μπορώ. Η συμβολή, άλλωστε, του θαυμάσιου Ντίνου Ηλιόπουλου -με τους καλούς του συνεργάτες- θα δείξει καλύτερο ακόμα, εκείνο που προσφέρει ο συγγραφέας.
(Λίγα λόγια από τον πρόλογο του Συγγραφέα στο πρόγραμμα της πρώτης παρουσίασης του έργου, στις 19.11.65 στο Θέατρο “Γκλόρια”, από το θίασο του Ντίνου Ηλιόπουλου)