Ο μύθος του Λύγκα

Η σύγκριση ανάμεσα σε μύθους που προέρχονται από τη Βόρειο Αμερική και άλλους που βρέθηκαν από τον ΙΣΤ’ αιώνα στη Νότιο Βραζιλία και το Περού, φέρνει στο φως, μέσα από περασμένες εποχές και μέρη μακρινά, κάτι που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «σταθερά» της αμερινδιανικής σκέψης.
Τούτη η σκέψη λειτουργεί αντιπαραθέτοντας ορισμένους όρους τόσο συγγενείς που όμως μεταξύ τους λανθάνει (σύμφωνα με τους μύθους που ενσαρκώνονται τις περισσότερες, ή σχεδόν τις περισσότερες φορές από δίδυμα αδέλφια) μια διαφορά. Αντίθετα, όμως, από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, που αρνούνται αυτή τη διαφορά και κατορθώνουν να γίνουν εντελώς ίσοι, οι Αμερικανοί δίδυμοι δεν καταφέρνουν ποτέ να ξεπεράσουν την απόσταση που τους χωρίζει. Πασχίζουν, μάλιστα, να τη διευρύνουν, σαν να ήταν τα ζεύγη των όρων αναγκασμένα, από κάποια μεταφυσική βία, ν’ αποσχιστούν. Γιατί η φύση και η κοινωνία βρίσκονται σε διαρκή εσωτερική ανισορροπία· το όμοιο εγκυμονεί πάντα το διαφορετικό: από αυτήν τη σχέση εξαρτάται η καλή λειτουργία του σύμπαντος. Έτσι, στη σκέψη των Αμερινδιάνων, η ύπαρξή τους προϋπόθετε την ύπαρξη των μη Ινδιάνων. Πολύ πριν την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, είχαν προβλέψει τη θέση των λευκών στο σύστημά τους. Γι’ αυτό και ήταν έτοιμοι να τους δεχτούν.
Αυτό είναι το θέμα του βιβλίου. Με τη λεπτομερή ανάλυση ορισμένων μύθων, που οργανώνονται γύρω από την έννοια μιας απραγματοποίητης διδυμοτοκίας, ξεκινά μια πορεία γεμάτη απρόοπτα. Συνεχίζεται συγκρίνοντάς τους με τα λαϊκά γαλλοκαναδικά παραμύθια, που γνώρισαν οι Ινδιάνοι και τα ενσωμάτωσαν στις δικές τους παραδόσεις. Έτσι αρχίζει να διαγράφεται, στην προκειμένη περίπτωση, μια θεωρία δανείων.
Καλούμαστε, λοιπόν, να εξετάσουμε τη συνάντηση των δύο κόσμων και την απήχηση που βρήκε στη σκέψη του Μονταίνι και των συγχρόνων του. Πιστεύουμε πως είναι πια δυνατό να ανατρέξουμε στις φιλοσοφικές και ηθικές πηγές του αμερινδιανικού δυϊσμού, που αντλεί την έμπνευσή του από ένα άνοιγμα προς τον συνάνθρωπο, όπως εκδηλώθηκε κατά τις πρώτες επαφές με τους λευκούς, αν και αυτοί οι τελευταίοι παρακινήθηκαν από πολύ διαφορετικές προθέσεις.
Η αναγνώριση τούτης της άποψης, όταν ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε τα πεντακόσια χρόνια από αυτό που, αντί για ανακάλυψη, θα ταίριαζε να ονομάσουμε εισβολή στο Νέο Κόσμο και καταστροφή των λαών και αξιών του, αποτελεί μια πράξη σεβασμού και μετάνοιας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)