Περί κοπώσεως

Την ώρα της ύστατης κόπωσης δεν υπάρχουν πια φιλοσοφικές ερωτήσεις. Ο χρόνος αυτός είναι ταυτόχρονα και χώρος και αυτός ο χωροχρόνος είναι μαζί και η ιστορία. Αυτό που γίνεται ταυτόχρονα. Το άλλο γίνεται ταυτόχρονα Εγώ. Το δυο παιδιά εκεί πέρα, κάτω από το κουρασμένο μου βλέμμα, είμαι τώρα εγώ ο ίδιος. Κι ο τρόπος με τον οποίο η μεγαλύτερη αδερφή σέρνει πίσω την τον αδελφό της μέσα στο κέντρο έχει πια ένα νόημα κι έχει μια αξία και τίποτα δεν είναι πολυτιμότερο από κάτι άλλο – η βροχή που πέφτει πάνω στο σφυγμό του κουρασμένου έχει την ίδια αξία με το θέαμα του διαβάτη από την άλλη μεριά του ποταμού, και είναι καλά και όμορφα, κι έτσι πρέπει να είναι κι έτσι πρέπει να συνεχίσει να είναι και είναι, προπάντων, αλήθεια. Όπως η αδελφή, εγώ, πιάνει από τη μέση τον αδελφό, εμένα, είναι αλήθεια. Και το σχετικό εμφανίζεται απόλυτο στα κουρασμένα μάτια, και το μέρος σαν όλο. Το δοκίμιο Περί κοπώσεως είναι ένα κείμενο πραγματικά μεγαλειώδες. Ο Χάντκε, που ως τώρα μας είχε συνηθίσει σε μια γραφή χαμηλών τόνων, κατάφερε εδώ να συνθέσει μια μελωδία τόσο λεπτή και σύνθετη, που όμοιά της δεν έχουμε ξανακούσει. Μελετώντας ένα τόσο οικείο συναίσθημα, μια αίσθηση στην κυριολεξία πανανθρώπινη, μας οδηγεί στο εσωτερικό ενός καλειδοσκόπιου και μας φέρνει αντιμέτωπους με θεάματα πρωτόγνωρα, με λόγια πρωτάκουστα, με μια πρόζα ψιλοδουλεμένη και υπαινικτική