Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου

Την άνοιξη του έτους 578 μ.Χ., αν καθόσουν σε έναν βράχο ψηλά πάνω από τη Βηθλεέμ, ίσως κατάφερνες να διακρίνεις δύο φιγούρες να προβάλλουν, με τα ραβδιά τους στο χέρι, από την πύλη της μεγάλης μονής του Αγίου Θεοδοσίου στην έρημο. Οι δυο τους θα κατευθύνονταν νοτιοδυτικά μέσα από την έρημη γη της Ιουδαίας, προς το εξαιρετικά πλούσιο, κοσμοπολίτικο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Ήταν η αρχή ενός εκπληκτικού ταξιδιού που θα οδηγούσε τον Ιωάννη Μόσχο και τον μαθητή του, τον Σωφρόνιο τον Σοφιστή, σε μια πορεία κατά μήκος ολόκληρου του ανατολικού βυζαντινού κόσμου. Στόχος τους ήταν να συλλέξουν τη σοφία των πατέρων της ερήμου, των σοφών και των μυστών της βυζαντινής Ανατολής, προτού ο εύθραυστος κόσμος τους καταρρεύσει και εξαφανιστεί. Το αποτέλεσμα είναι το Λειμωνάριο, το βιβλίο που έχω μπροστά μου. Αν σήμερα, στη μύση, θεωρείται ένα μάλλον άγνωστο κείμενο, πριν από χίλια χρόνια ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή βιβλία ολόκληρης της σπουδαίας βυζαντινής γραμματείας. […]
Να τι ήθελα να κάνω: να περάσω έξι μήνες ταξιδεύοντας στην Ανατολική Μεσόγειο, ακολουθώντας χοντρικά την πορεία του Ιωάννη Μόσχου. Ξεκινώντας από το Άγιο Όρος και κατεβαίνοντας σταδιακά μέχρι τις κοπτικές μονές της Άνω Αιγύπτου, ήθελα να κάνω εκείνο που καμία μελλοντική γενιά ταξιδιωτών δεν θα είχε τη δυνατότητα να κάνει: να δω, όπου ήταν δυνατόν, ό,τι είχαν δει ο Μόσχος και ο Σωφρόνιος, να κοιμηθώ στις ίδιες μονές, να προσευχηθώ κάτω από τις ίδιες τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά, να ανακαλύψω ό,τι είχε απομείνει και να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι τις τελευταίες στιγμές από το λυκόφως του Βυζαντίου.